Jamie Stern-Weiner e.a.
Zondvloed. Zo noemde Hamas zijn aanval op Israël op 7 oktober 2023. Met 1.200 doden en 250
gijzelaars was het voor Israël inderdaad een zondvloed. Het was een antwoord op de illegale
bezetting van de Palestijnse gebieden sinds 1967 en op de verstikkende economische blokkade van
Gaza sinds 2006. Israël beschouwde het als een niet-geprovoceerde terreuraanval die het met
disproportioneel geweld beantwoordde. De operatie ‘IJzeren Zwaarden’ had drie doelen: Hamas
vernietigen, de gijzelaars terughalen en voorkomen dat Gaza nog een bedreiging zou vormen (p. XV).
Na 312 dagen zijn die doelen nog lang niet bereikt.
Deze bundel bevat bijdragen van diverse deskundigen, zowel Palestijnen als Joden. Ze willen de
oorlog in zijn historische context plaatsen en tonen dat hij een keerpunt betekent in de geschiedenis
van het Israëlisch-Palestijns conflict. Dat tweede aspect komt onvoldoende tot uiting.
De auteurs beginnen met een handig chronologisch overzicht van 1917(Balfour-verklaring) tot 2021.
De aanpak is selectief: bij de Suez-crisis van 1956 (p. XIX) verzwijgen ze dat Nasser begonnen was
met de nationalisatie van het Suezkanaal. En ook bij de Zesdaagse Oorlog van 1967 (p. XX) vermelden
ze niet dat Egypte, Syrië en Jordanië vooraf een coalitie hadden gesloten en dat Nasser de Sinaï had
bezet en de Golf van Akaba en het Suezkanaal had afgesloten voor Israëlische schepen.
De beschrijving van de toestand in Gaza is wel correct: de werkloosheid is zeer hoog, de meerderheid
is afhankelijk van voedselhulp, vele kinderen zijn ondervoed, het drinkwater is niet veilig.
De auteurs betwijfelen of de aanval van Hamas gepaard ging met onthoofdingen en verkrachtingen
(p. 4). Voor dit laatste zijn er genoeg bewijzen. Maar deze wreedheden rechtvaardigen niet de
massale weerwraak op heel het Palestijnse volk van Gaza.
Tijdens de eerste Arabisch-Israëlische oorlog van 1948 werden 750.000 Palestijnen verjaagd. 200.000
van hen vluchtten toen naar Gaza, waar toen nog maar 80.000 mensen woonden (p. 14). Gaza werd
toen bezet door Egypte. Tussen 1967 en 2005 was het bezet door Israël: 8.000 kolonisten
controleerden 25% van het gebied en 40% van de landbouwgrond. In 2005 trok Israël zich terug uit
Gaza, maar het deed van alles om de ontwikkeling tegen te werken, deels omdat Hamas een paar
honderd raketten per maand afvuurde en omdat Israël bang was van de ‘demografische tijdbom’: in
2005 had Gaza al 1,4 miljoen inwoners, in 2024 zijn dat er 2,4 miljoen. In juni 2007 greep Hamas met
geweld de macht. Sindsdien is de Palestijnse beweging verdeeld: Hamas bestuurt Gaza, de Palestijnse
Autoriteit de Westoever (p. 20).
In 2008, 2012, 2014, 2018, 2021, 2022 en 2023 viel Israël Gaza aan, meestal na raketaanvallen van
Hamas. De huidige oorlog is dus de achtste en de meest dodelijke: ca. 40.000 doden, nog meer
gewonden, enorme verwoestingen en de gedwongen verplaatsing van bijna 2 miljoen mensen.
De huidige Israëlische regering is voor de Palestijnen de ergste ooit: ze vindt dat het Joodse volk het
exclusieve recht heeft op heel Israël, inclusief de Westoever (p. 24-25).
Sinds 7 oktober 2023 heeft ze een nieuw oorlogsdoel: Hamas uitschakelen als politieke en militaire
kracht. De kans op slagen is klein: er zijn genoeg kandidaten om gedode leiders op te volgen. En een
leger kan geen idee van zelfbestuur vernietigen. Voor Netanyahu kwam de aanval van Hamas goed
uit: hij werd beschuldigd van corruptieschandalen en door deze oorlog kon hij die overleven.
De aanval was ook gericht tegen de Abraham-akkoorden van 2020-2021 tussen Israël enerzijds en
Bahrein, de Verenigde Arabische Emiraten, Marokko en Soedan anderzijds, want daar stond geen
enkele toegeving aan de Palestijnen in. Hamas en de Islamitische Jihad wilden vooral Saoedi-Arabië
afschrikken om toe te treden tot die akkoorden. De naam ‘Al-Aksa-zondvloed’ verwijst naar
Israëlische provocaties rond de Al-Aksa-moskee in Oost-Jeruzalem (p. 27).
De auteurs beschuldigen Israël ervan dat het de Gazanen berooft van elektriciteit, voedsel, water,
medicijnen en brandstof en dat het hen ontmenselijkt. De gevolgen van die blokkade zijn groot: de
130 bakkerijen kunnen geen brood bakken, de werkloosheid was al hoog (50 à 60%) en door de
oorlog kwamen er nog 182.000 werklozen bij (p. 54).
2
Het artikel over Hamas probeert aan te tonen dat het niet meer uit is op de vernieling van Israël,
zoals bij de stichting in 1987. Vanaf 2006 toonde het zich bereid tot onderhandelen, mits Israël zich
terugtrok uit de in 1967 bezette gebieden. In 2007 zei Khalid Meshal dat Hamas Israël intact zou
laten. Dat was de eerste keer volgens de Israëlische krant Ha’aretz (p. 71). In 2009 meldde Hamas
aan Obama dat ze bereid waren tot een langdurig staakt-het-vuren, niet tot vrede noch tot erkenning
van Israël (p. 72). In 2017 herhaalde Hamas dat het Israël niet zou erkennen, maar wel aanvaarden
binnen de grenzen van 1967. Maar artikel 2 van de tekst van hun Handvest uit 2017 zegt: “Palestina
strekt zich uit van de Jordaan tot de Middellandse Zee” (Hamas in 2017: ‘The Document in full,
Middle East Eye’) .
Ahmed Alnaouq, een Gazaan, beschrijft de vernederingen die zij daar vanwege Israël ondergaan. Zijn
familie werd gedood door een Israëlische bom op hun huis. Sinds 2000 mogen Gazanen ook niet
meer in Israël komen werken.
De Palestijnen op de Westoever begonnen erg laat hun lotgenoten te steunen, deels omdat de
kolonisten en het Israëlische leger hen tegenhielden en op korte tijd meer dan 200 mensen
doodden. De Palestijnse Autoriteit steunt Israël daarbij met 70.000 man beveiliging, om conflicten
met Israël te voorkomen. Desondanks mogen 170.000 Palestijnen sinds 7 oktober niet meer komen
werken in Israël. De ruzie tussen Fatah en Hamas is ook een reden waarom de Westoever niet tot
een massale intifada overging.
De auteur van dit artikel, Musa Abuhashash, zegt wel dat de economie op de Westoever floreert en
dat stadjes zoals Ramallah wel honderden restaurants en cafés tellen die goed draaien (p. 149-151).
Hij hoopt wel dat zijn medebewoners snel hun Gazaanse broeders gaan steunen (p. 153).
Nathan Brown voorspelt dat Israël Gaza niet opnieuw zal bezetten met kolonisten zoals tussen 1967
en 2005, maar het wel militair zal controleren in het noorden (p. 175). Hamas zal zware verliezen
lijden, maar niet vernietigd worden. Mitchell Plitnick, zelf Jood, erkent dat de aanval van Hamas niet
uit het niets kwam. Hij betreurt dat zo weinig Amerikaanse toppolitici aandringen op een staakt-het-
vuren (p. 191-201). Talal Hanghari veroordeelt de Britse regeringen, zowel de conservatieve als
Labour, voor hun pro-Israël en anti-Hamas houding, hoewel een massa Britten betoogden voor een
staakt-het-vuren en tegen de collectieve bestraffing van 2 miljoen Palestijnen. Clare Daly, een links
Europarlementslid, veroordeelt de pro-Israël-houding van de EU en met name van Ursula von der
Leyen: buitenlandse politiek is niet de bevoegdheid van de Commissie, wel van de Europese Raad (p.
235).
De VS krijgen ook kritiek: sinds 1948 hebben ze 34 keer hun vetorecht gebruikt om resoluties tegen
Israël ongedaan te maken (p. 30-32). En hebben ze het Israëlische leger elk jaar met miljarden
gesteund.
Beoordeling
Dit is een boeiend boek, dat de lezer alert houdt en vooral de standpunten van de Palestijnen
weergeeft. De auteurs leggen te weinig uit wat Hamas allemaal doet: de lezer krijgt de indruk dat
het zich beperkt tot manifesten schrijven, tunnels graven en raketten afschieten. Ze zeggen ook niet
dat de leiding ver van Gaza in alle luxe in Qatar woont, uiteraard deels om veiligheidsredenen. Ze
vergeten ook dat de vernietiging van Israël het hoofddoel blijft: “Israël zal bestaan totdat de islam
het zal vernietigen.” (Handvest van Hamas, voorwoord). Er wordt ook niet uitgelegd waarom Hamas
zijn gijzelaars niet vrijlaat, d.w.z. niet ruilt tegen Palestijnse gevangenen à rato van 1 tegen 10 : dan
zou Israël al een excuus minder hebben.
Hoewel het boek van juli 2024 dateert, loopt het maanden achter op de feiten: de ‘17.000 doden’
zijn er al lang 40.000, plus enkele leiders. Geen enkele van de vele auteurs legt uit waarom Israël zich
zo liet verrassen en welke de gevolgen kunnen zijn voor de Israëlische veiligheidsdiensten.
Het boek is voorzien van veel noten (p. 251-291), een korte literatuurlijst (p. 293-294) en vooral een
zeer nuttige begrippenlijst (p. 295-303).
Nog twee details: de kwaliteit van het papier is zo slecht, dat mijn vulpen er compleet op uitloopt. En
een waarschuwing voor de kandidaat-koper: ik moest 23 euro douanerechten betalen voor een boek
van 19 dollar. Bij dezelfde alternatieve uitgeverij verscheen ondertussen ook:
Helena Cobben–Rami G. Khouri, ‘Understanding Hamas and why that matters’.
3
Referentie:
Jamie Stern-Weiner,
Deluge.
Gaza and Israel from Crisis to Cataclysm.
Uitgeverij OR Books, New York/Londen, juli 2024
Paperback, 309 pagina’s, 20x14 cm.
Chronologie, kaartje, noten, literatuur, begrippen
ISBN 978-16-821-9619-9; $19.
© Jef Abbeel, augustus 2024 www.jefabbeel.be
Comments