Hoe Poetin zijn tanden stukbeet
Ardy Beld
De auteur (°1975) is vertaler Russisch en Duits en als journalist zeer actief in de Russischtalige wereld.
Dit boek bestaat uit twee delen: een chronologisch overzicht van de oorlog per dag en per maand,
van februari 2022 tot einde januari 2023, telkens afgewisseld met interviews met getuigen of
slachtoffers van de invasie. Die getuigen zijn Oekraïners, Witrussen en Russen.
Het dag-per-dag-overzicht vat samen wat we zelf in de kranten konden lezen, maar er staan ook
zaken bij die me toen niet opgevallen of bijgebleven zijn of die hier niet in het nieuws kwamen.
Beld is kritisch, ook tegenover Zelensky: als hij onderhandeld had met de separatisten van Donetsk
(Poesjlin) en Loegansk (Pasentsjik), dan hadden die gebieden positiever gestaan tegenover Kiev (p.
19-20). Tegelijk vergelijkt hij het optreden van Poetin met dat van Hitler in 1938/39: toen ging het om
‘Volksduitsers’ in Tsjecho-Slowakije en Polen, nu om ‘Russen’ in de Donbas. Maar zowel op de Krim
als in de Donbas vond men onvoldoende collaborerend personeel om de zaak draaiende te houden
(p. 22). Daarentegen vonden de Russen wel collaborateurs in elke veroverde stad, zeker in Cherson
en verdwenen pro-Oekraïense activisten er spoorloos (p. 125).
De grootste prestatie van Zelensky is volgens Beld dat hij het leger hervormd heeft tot een
strijdmacht die de tien keer meer talrijke Russen tegenhoudt. In 2014 was het corrupt en niet
opgewassen tegen 400 separatisten die Donetsk inpalmden.
In Rusland zijn er genoeg tegenstanders van de oorlog, ze hebben al ruim 50 overheidsgebouwen in
brand gestoken, maar zij worden hardhandig onderdrukt. Tegelijk steunt de grote massa Poetin: zij
willen een leider die alles voor hen beslist (p. 39-40).
De indoctrinatie verloopt er succesvol: vele Russen geloven dat Oekraïne hen wou aanvallen (p. 112).
Beld vermeldt een serie oorlogsmisdaden op burgers, ook op kinderen, die mishandeld, verkracht
en/of vermoord zijn door de Russische soldaten. Vooral door Boerjaten en Tsjetsjenen, en dit op
bevel van hogerhand (p. 117-118). Ook de Wagner Group munt uit in wrede foltermethodes.
Op 15 mei telde men al 11.231 oorlogsmisdaden, op 24 februari 2023 zijn dat er al 65.000
(LLB,24.02.2023). Daar komt nog bij de ontvoering van 309.000 kinderen naar Rusland en de
deportatie van 4,5 miljoen burgers, vaak met folteringen en verdwijningen (p. 88 en p. 238-240).
Alsook het leegroven van huizen, postkantoren, apotheken, ziekenhuizen, musea (p. 142-145). 3.025
scholen zijn gebombardeerd, 406 zijn volledig vernield (p. 259). Het museum van Cherson werd
leeggeroofd met de hulp van de collaborerende directrice. De buit bevindt zich nu in het museum
van Tauris op de Krim (p. 244).
Bij het Russisch leger, dat de ‘denazificatie’ beoogt, vechten twee wrede neonazistische groepen:
Rusich (Roesietsj) en Rijkslegioen (p. 90-93).
De graanoogst was door de oorlog slechts de helft van 2021, Gazprom daarentegen behaalde
recordwinsten (p. 130-133).
Beld betreurt terecht dat de Baltische landen en Kiev hun Russischtalige minderheden discrimineren
en zo in de handen van Poetin drijven (p. 134-137). De annexatie van de oblasten (provincies)
Donetsk, Loegansk, Cherson en Zaporizja op 30 september 2022 maakt de vredesonderhandelingen
moeilijker. Ondertussen is Cherson op 11 november na negen maanden bezetting weer bevrijd door
Oekraïne. Dagenlang was er euforie.
De mislukking van de verovering van Kiev was mogelijk te danken aan de sabotage van de
spoorwegen in Wit-Rusland. De verdachten werden gefolterd en zonder bewijs veroordeeld tot
jarenlange kampstraffen (p. 218-219). Een andere politieke gevangene van 66 jaar vertelt over de
toestand in zijn vochtige isoleercel van 1 bij 3 meter, met ratten als enige bezoekers. Wandelen en
telefoneren zijn niet toegelaten (p. 250-253).
Beld probeerde ook aanhangers van Poetin te interviewen zoals acteur en zanger Dmitri Pevtsov, niet
te verwarren met Poetins woordvoerder Peskov. Enkel Ed Pokrov uit Donetsk was bereid te praten.
Hij looft de ‘persvrijheid’ in de Donbas, maar verzwijgt dat journalist Stanislav Aseyev er 28 maanden
gefolterd werd in een concentratiekamp (p. 194-195). Aseyev vertelt erover in zijn boek ‘Het
concentratiekamp in de Paradijsstraat’ (december 2022).
Het boek eindigt met een nuttige verklarende woordenlijst. Een register is er niet bij.
2
Beoordeling
Beld is bijzonder goed gedocumenteerd, ook met Russische en Oekraïense bronnen. Zijn interviews
zijn niet gedateerd, maar ze zijn wel allemaal uit de periode van de oorlog. Het is ook een prestatie
dat hij zoveel getuigen heeft kunnen interviewen. Eén detail: de pagina’s zijn erg klein gedrukt en
maar amper leesbaar. Dat mag bij een volgende druk best wat duidelijker zijn.
Referentie
Ardy Beld,
Hoe Poetin zijn tanden stukbeet.
Uitgeverij Doorbraak, Antwerpen, februari 2023
283 pagina’s, kaart, foto’s, chronologie, woordenlijst, € 25
ISBN 978-94 933-0630-1
©Jef Abbeel februari 2023 www.jefabbeel.be
