In augustus 2013 trok schrijver en fotograaf Clech door Oekraïne, niet beseffend dat dit de laatste
vredevolle zomer zou zijn. In dit drietalig boekje geeft hij in het Frans, Engels en Nederlands een
beeld van hoe het land er toen uitzag.
In zijn inleiding verwijst hij naar het verleden van kolen en staal, vervallen fabrieken, verouderde
Russische auto’s, ouderwetse treinen, de ontploffing van Tsjernobyl die niet in de Russische media
kwam, de 1 mei-optocht van 1986 die toch moest doorgaan, de blauwe lucht, de gele graan- en
zonnebloemvelden.
In februari 2014 veranderde alles: het Russische leger viel binnen in de Donbas, in maart 2014 werd
de Krim geannexeerd, in mei 2014 werden in Odessa 40 Russischtalige inwoners levend verbrand
door ultranationalisten, die een gebouw in brand staken in een conflict tussen pro-Russische en pro-
Oekraïense demonstranten. En vanaf 24 februari 2022 volgde de verwoestende oorlog en de
zonsondergang.
De foto’s geven een mooi zwart-wit beeld van kerken, de zee, de natuur, de graffiti, heroïsche
standbeelden uit de Sovjettijd, jonge koppels en oude mensen, een stripteasebar, de metro, meisjes
en nonnen in traditionele kledij.
Maar de pagina’s van dit mooi verzorgde boekje zijn niet genummerd en bij de foto’s staat geen
woord uitleg. Wie Russisch kent, ziet soms nog in welke stad de foto genomen is of dat een sms 0,15
Oekraïense grivnia per minuut kost. De andere lezers zullen zich afvragen wie of wat er op de foto
staat. Een korte uitleg zou veel goed gedaan hebben. De auteur is van mening dat de foto’s niet de
bedoeling hebben om te beschrijven en dat de uitleg de kosten van het boek zouden verhogen.
Na de oorlog mag Clech zijn reis nog eens overdoen om ons te tonen hoe het land er dan zal uitzien.
Hij mag dan ook wat meer vertellen over de bevolking, de economie, de godsdiensten, de talen en de
problemen.
Nog een detail: hij noemt Brezjnev een Oekraïner: eigenlijk was hij in de eerste plaats een Rus, die in
Oekraïne geboren is, er een groot deel van zijn leven heeft doorgebracht en die zoals Chroesjtsjov
ervoor zorgde dat het Politbureau overwegend uit Russischtalige ‘Oekraïners’ bestond.
Referentie
Thierry Clech,
Sunset on Ukraine.
Uitgeverij Snoeck, Gent, 2022
Harde kaft, 20 x 21 cm, € 28
ISBN 978-94-616-1841-2
©Jef Abbeel juli 2023
